Scala’da Trait

Merhabalar!

Bu yazımda sizlere birkaç örnekle Scala’daki trait yapısından bahsedeceğim.

İşe IDEA ile TraitVeCaseClass isimli bir Scala projesi oluşturarak başladım. com.mehmetakiftutuncu.traitvecaseclass paket yapısını oluşturdum. Son olarak içinde boş bir main metodu olan Main.scala dosyasını oluşturdum.

Haydi başlayalım!

Scala’daki trait’leri Java’daki interface‘ler ve abstract class‘ların birleştirilmiş haline benzetebiliriz. Bir trait sadece bazı değer ve metodları tanımlamak için kullanılabileceği gibi, bu değer ve metodların işlenişlerini de içerebilir. Kelime olarak özellik anlamına gelen trait çoğunlukla bir sınıfa veya objeye bir özellik kazandırmak için kullanılır. Bunlar örneklerle daha iyi anlaşılır sanırım. 🙂

Şimdi birkaç trait tanımlayalım ve bunları kullanalım.

Gördüğünüz gibi trait’leri de tıpkı class veya object tanımlar gibi tanımlıyoruz ve trait özel kelimesini kullanıyoruz. Bu örnekteki trait’leri Traitler.scala dosyasına, bunları kullanan class’ları da Classlar.scala dosyasına yazdım.

Insan trait’i insana ait bir özelliği tanımlıyor ve gördüğünüz gibi sadece tanımlıyor, bir değer belirlemiyor. Bu yüzden bu değer daha sonra Insan trait’ini kullananlar tarafından tanımlanmak zorunda.

Muzisyen trait’i de enstrüman çalan bir insana ait özellikler tanımlıyor. Insan trait’inden türediğini (extends Insan) görüyorsunuz. Insan‘da olduğu gibi tanımlanan ama değer verilmeyen enstrumanAdi ve tecrube şeklinde 2 özelliği var. Bir de cal() adında metodu var fakat bu metodun gövdesi de tanımlanmış. Yani Muzisyen trait’ini kullanan hangi müzisyen olursa olsun, nasıl çalması gerektiğini bilecek.

Burada cal() metodu içindeki String kullanımını kısaca anlatmak istiyorum. Buna String interpolation deniyor. Başında s karakteri olan String’ler içine doğrudan değerler gömebiliyorsunuz. Bir değeri String içine gömmek için başına $ (dolar işareti) koymanız yeterli. Eğer ayrıca hesaplanması gereken bir değer varsa bunu ${} (dolar işareti ve ona bitişik açılan ve kapanan süslü parantezler) içine yazmanız gerekiyor. Küçük bir örnek:

val isim = "Akif"
val metin = s"Adım: $isim, büyük harflerle: ${isim.toUpperCase}"
// Sonuç => Adım: Akif, büyük harflerle: AKIF

İşleri çok kolaylaştırdığı kesin. Şimdi devam edelim. 🙂

Gitarist trait’i gitar çalan bir müzisyeni temsil edeceği için Muzisyen trait’inden türüyor ve enstrumanAdi özelliğine bir değer atıyor. Bir üst türde tanımlanan bir değeri veya metodu ezip değerini değiştirirken override kelimesini kullanıyoruz.

Virtuoz trait’i çaldığı enstümanda uzun yıllar tecrübe sahibi olup virtüöz sıfatına sahip bir müzisyeni temsil edeceği için Muzisyen trait’inden türüyor ve tecrube değerini 20 yıl olarak belirliyor.

Son olarak, Muhendis trait’i bir mühendislik alanı ve sorun çözecek bir metod tanımlıyor.

Burada gördüğünüz gibi trait’ler de tür kalıtımı (inheritance) yapabiliyor ve birbirlerinden türeyebiliyorlar.

Şimdi class’lara bakalım.

Ahmet sırasıyla Gitarist, Muzisyen ve Insan trait’lerinden türediği için 1 yıllık tecrübesi olan bir gitaristi temsil ediyor. Bu aynı zamanda Ahmet class’ından oluşturulmuş bir nesnenin tür olarak bir Gitarist, bir Muzisyen ve bir Insan olduğu anlamına geliyor.

Mehmet için durum biraz daha farklı. Mehmet aynı anda birden fazla türden türüyor. Buna çoklu kalıtım (multiple inheritance) da deniyor. Java bunu desteklemiyor. Java’da her sınıf yalnızca bir türden türeyebilirken Scala trait’ler ile bu sorunu çözmüş durumda. Trait’lerin en sık kullanılma nedenlerinden biri de bu. 🙂 Birden fazla türden türetirken önce extends kelimesini, sonraki her tür için with kelimesini kullandığımıza dikkat edin. Şimdi devam edelim. Mehmet bir gitarist ama aynı zamanda bir Virtuoz. Bu da Mehmet‘e önce Gitarist‘ten gelen tüm özelliklerin eklendiği anlamına geliyor. Sonra bunun üzerine Virtuoz ekleniyor ve Mehmet‘in tecrube özelliğine değer atanıyor. Bu değer önceden tanımlı olsaydı bile ezilecekti ve Virtuoz trait’inin belirlediği değer ile değişecekti.

Ali ise hem 5 yıldır piyano çalan bir müzisyen, hem de bilgisayar mühendisi. Muhendis trait’inde tanımlanmış olan sorunuCoz() metodunu implement ettiğini görüyorsunuz.

Trait’lerimizi ve sınıflarımızı tanıdığımıza göre Main.scala içine bunları kullandığımız örnekler yazalım.

Gördüğünüz gibi karakterlerimiz kendilerine kazandırdığımız özellikleri sergiliyorlar. 🙂

Sonuç

Bu yazımda sizlere Scala’daki trait yapısından, string interpolation’dan ve multiple inheritance’tan bahsetmeye çalıştım. Asıl amacım bu yazıda case class’lardan da bahsetmekti ama yazı uzadıkça uzadı. Case class için de anlatılacak çok şey olduğundan onu bir sonraki yazımda anlatmaya karar verdim. Bu kararı sonradan aldığım için de yazı için oluşturduğum projenin adını değiştirmedim. Sonraki yazımda aynı proje üzerinden devam edeceğim. Anlayışınıza sığınıyorum. 🙂

Projeye Github’daki depomdan ulaşabilirsiniz. https://github.com/makiftutuncu/ScalaBlogOrnekleri/tree/master/TraitVeCaseClass

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.

Hoşça kalın!